Konwencja TIR jest to porozumienie celne, które dotyczy międzynarodowego przewozu towarów z zastosowaniem karnetów TIR.Umowa ta została sporządzona w Genewie 14 listopada 1975 roku.Zaczęto ją stosować już po zakończeniu II wojny światowej.Dzięki niej do przewozów międzynarodowych towarów wykonywanych pojazdami drogowymi został wprowadzony dokument gwarancyjny –karnet TIR.
Ta umowa dot. międzynarodowego tranzytu towarów samochodami ciężarowymi pozwala uprościć procedury na granicach oraz w urzędach celnych. Powoduje to wzrost efektywności przewozów drogowych.Tzw. „operacja TIR” to termin wprowadzony przez tę konwencję, który oznacza przewóz towarów z jednego urzędu celnego do drugiego, zgodnie z „procedurą TIR”. Pojazdy, które poruszają się na karnecie TIR zostają zaplombowane i sprawdzone w urzędzie celnym czy też na granicy państwa wywozu ładunku. Następnie odplombowuje się je i ponownie kontroluje w kraju docelowym ładunku. Na mocy tej konwencji międzynarodowy tranzyt drogowy mija kolejne państwa tranzytowe z formalnościami zredukowanymi do minimum.
Konwencja TIR zwalnia od odprawy celnej pod warunkiem:
- posiadania świadectwa zdolności technicznej pojazdu, które pozwala na międzynarodowy przewóz towarów,
- zaplombowania ładunku jako tzw. przesyłki celnej,
- poruszania się pojazdu tylko określoną z góry bądź zaakceptowaną przez władze celne trasą,
- zaopatrzenia skrzyni ładownej pojazdu w plomby celne (przez władze celne kraju wysyłki towaru).
Przewozy towarów z wyjściowego urzędu celnego danego państwa do docelowego urzędu celnego drugiego państwa wykonuje się przy pomocy pojazdów drogowych (motorowy pojazd drogowy, przyczepa,naczepa) bądź też pojazdów drogowych złączonych (np. ciągnik siodłowy z naczepą).
Towary często są dostarczane przy użyciu kontenerów, czyli specjalnych, trwałych pojemników będących całkowicie lub częściowo zamkniętych pomieszczeń. Ułatwiają one przewozy towarów jednym bądź kilkoma rodzajami transportu bez ich przeładunku. Konwencja TIR określa wielkość kontenera na objętość co najmniej 1 metra kwadratowego.
Pojazd dysponujący towarem z zastosowaniem karnetu TIR należy zaopatrzyć w tabliczkę – niebieską z białym literowym skrótem:TIR.
Konwencję TIR ratyfikowało 48 państw:
Afganistan, Iran, Algieria, Belgia, Bułgaria, Chile, Cypr,Chorwacja, Czechy, Estonia, Holandia, Finlandia, Francja, Białoruś,Grecja, Hiszpania, Dania, Irlandia, Izrael, Kanada, Kuwejt, Korea Południowa, Litwa, Polska, Łotwa, Luksemburg, Malta, Maroko,Mołdawia, Norwegia, Austria, Portugalia, Rosja, Republika Federalna Niemiec, Rumunia, Słowacja, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej,Szwajcaria, Słowenia, Szwecja, Włochy, Turcja, Tunezja, Albania,Urugwaj, Węgry, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii.